Geblesseerd tijdens je menstruatie? Dan kan je herstel misschien langer duren

Vrouwelijke topvoetballers raken niet vaker geblesseerd wanneer ze hun regels hebben dan op andere momenten in hun cyclus. Maar als ze wél geblesseerd raken wanneer het weer zover is, dan is de blessure vaak een stuk ernstiger. Dat blijkt uit onderzoek bij FC Barcelona.

Heeft de menstruatiecyclus een invloed op het risico op blessures van vrouwelijke atleten? Door de hormonale schommelingen tijdens de cyclus veranderen namelijk allerlei lichaamsfuncties. Logisch dus dat wetenschappers vermoeden dat dit ook het risico op blessures beïnvloedt.

Het probleem is alleen dat studies tot nu toe tegenstrijdige resultaten opleverden. Sommige studies vonden meer blessures rond de eisprong, andere juist in de tweede helft van de cyclus. Die verwarring komt grotendeels doordat onderzoekers de cyclusfasen op verschillende manieren proberen te bepalen, vaak zonder daadwerkelijk hormoonwaarden te meten.

Alleen menstruatie is zeker

Onderzoekers van FC Barcelona realiseerden zich dat je zonder bloedtests eigenlijk maar één fase van de cyclus met zekerheid kunt vaststellen: de menstruatie zelf. Tijdens die dagen zijn de hormoonspiegels namelijk altijd laag. Voor alle andere fases moet je gissen naar de hormoonwaarden en die variëren enorm van vrouw tot vrouw.

De onderzoekers volgden met deze kennis in hun achterhoofd 33 speelsters van het vrouwenteam van FC Barcelona gedurende vier seizoenen, van 2019 tot 2023. In die periode werd hun menstruatiecyclus bijgehouden via een app en werden alle blessures geregistreerd. In totaal verzamelden de onderzoekers voor hun studie gegevens over 852 cycli en 80 blessures.

Niet vaker, wel heftiger

Het aantal blessures per duizend trainings- en wedstrijduren bleek tijdens de menstruatie niet significant hoger dan tijdens de rest van de cyclus. Sterker nog, de cijfers wezen zelfs op iets minder blessures tijdens de bloeding, al was dat verschil statistisch niet hard te maken.

Maar toen de onderzoekers keken naar de ernst van de blessures, kwam er een heel ander beeld naar voren. De zogeheten ‘blessurebelasting’, het aantal dagen dat speelsters uitvielen per duizend uur sport, was tijdens de menstruatie ruim drie keer zo hoog als tijdens de rest van de cyclus. En dat verschil was wél statistisch significant.

Lage hormoonspiegels spelen een rol

Stel dat je tijdens je menstruatie door je enkel gaat, dan is de kans groter dat je daar weken mee aan de kant staat dan wanneer dezelfde blessure een week later was gebeurd. De onderzoekers zagen dit terug in hun data: twee van de vier kruisbandblessures in het onderzoek, blessures die notoir moeilijk genezen, gebeurden tijdens de menstruatiedagen.

De verklaring zoeken de onderzoekers in de lage hormoonspiegels tijdens de menstruatie. Oestrogeen heeft een beschermende werking op spierweefsel en speelt een rol bij herstel na inspanningen. Tijdens de menstruatie is de oestrogeenspiegel op zijn laagst. Eerdere studies hebben al aangetoond dat vrouwen in deze fase gevoeliger zijn voor spierschade en langer last kunnen hebben van spierpijn.

Meer dan hormonen alleen

Toch denken de onderzoekers dat hormonen niet het hele verhaal zijn. Tijdens de menstruatie spelen ook andere factoren mee die het herstel kunnen vertragen, zoals vermoeidheid, menstruatieklachten, veranderde voedingspatronen en een verslechterde slaapkwaliteit. Een andere studie bij recreatieve sporters vond dat vrouwen tijdens hun menstruatie de meeste klachten rapporteren en hun hersteltijd als langer ervaren.

Zonder hormoonmetingen konden de onderzoekers wel niet vaststellen of de speelsters daadwerkelijk ovuleerden en of hun hormoonspiegels in andere cyclusfasen ‘normaal’ waren.

Ook was de hoeveelheid data tijdens de menstruatiedagen beperkt. Gemiddeld duurde de bloeding vier dagen op een cyclus van 31 dagen, waardoor slechts 13 procent van alle ‘blootstellingstijd’ in de menstruatiefase viel. Met elf blessures in die fase is het lastig om harde conclusies te trekken. Meer onderzoek is nodig om de conclusies uit deze studie al dan niet te bevestigen.

We schreven vaker over dit onderwerp, lees bijvoorbeeld ook Opvallend: vrouwen hoeven veel minder te sporten om gezond te blijven dan mannen en Sporten kan vrouw orgasme opleveren. Of lees dit artikel: Vind je het gek dat voetbalfans uit hun plaat gaan? Hun hersenactiviteit doet dat ook.

Uitgelezen? Luister ook eens naar de Scientias Podcast: