Te midden van vorderend topoverleg komt Zelensky naar Nederland

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky wordt dinsdag ontvangen in Den Haag door demissionair premier Dick Schoof en koning Willem-Alexander. Tijdens een lunch op het Catshuis wordt volgens de Rijksvoorlichtingsdienst onder meer gesproken over „de vredesbesprekingen en onze onverminderde steun voor Oekraïne”.

Ook demissionair ministers David van Weel (Buitenlandse Zaken, VVD) en Ruben Brekelmans (Defensie, VVD) schuiven bij de lunch aan. Verder spreken de koning en Zelensky elkaar apart in Paleis Huis ten Bosch en houdt de Oekraïense president een toespraak in de Eerste en Tweede Kamer.

Het zijn belangrijke dagen voor de Oekraïense president. Maandag was Zelensky nog in Berlijn voor topoverleg met Europese ministers van Buitenlandse Zaken en regeringsleiders over de voorwaarden voor vrede tussen Rusland en Oekraïne. Zondag sprak hij daar al over met afgevaardigden van de Verenigde Staten Steve Witkoff en Jared Kushner. Na die gesprekken zei Zelensky dat hij bereid is om de ambitie van het NAVO-lidmaatschap van Oekraïne te laten varen. Witkoff stelde op X dat er „veel vooruitgang” was geboekt. De Oekraïense chefonderhandelaar Roestem Oemerov, voorzitter van de veiligheidsraad, noemde de opstelling van de Amerikanen „extreem constructief”.

Amerikaanse veiligheidsgaranties

Na het topoverleg in Berlijn meldden de Duitse bondskanselier Friedrich Merz (CDU) en president Zelensky dat de VS belangrijke veiligheidsgaranties hadden toegezegd, mochten Rusland en Oekraïne tot een staakt-het-vuren komen. Merz en Zelensky zeiden op een persconferentie dat de VS in samenwerking met de EU bereid zijn „juridische en materiële veiligheidsgaranties” te geven die „vergelijkbaar” zijn met die in het NAVO-artikel 5. Dat artikel houdt in dat indien één lid wordt aangevallen dat beschouwd wordt als aanval op alle leden.

Anonieme Amerikaanse functionarissen bevestigden maandagavond tegenover persbureau AP dat de VS ermee hadden ingestemd om veiligheidsgaranties te bieden, maar specificeerden niet hoever die garanties zouden gaan. De Amerikaanse president Donald Trump liet na telefonisch overleg met Zelensky en andere Europese leiders weten dat een vredesdeal tussen Oekraïne en Rusland „dichterbij is dan ooit”.

De Europese bondgenoten van Oekraïne trokken één lijn. Oekraïne kan alleen grondgebied opgeven als het verzekerd is van bescherming én van de instemming van het Oekraïense volk, onderstreepten de belangrijkste Europese landen. Europa wil niet dat de Russische „agressie loont”, zei premier Dick Schoof.

In een gezamenlijke verklaring stelden de regeringsleiders van Duitsland, Denemarken, Finland, Frankrijk, Italië, Litouwen, Nederland, Noorwegen, Polen, Zweden en het Verenigd Koninkrijk en de voorzitters van de Europese Raad en de Europese Commissie maandagavond daarnaast dat Oekraïne na het beëindigen van de oorlog met een internationale troepenmacht beschermd moet worden. Troepen van NAVO-landen op Oekraïens grondgebied zijn voor Rusland tot dusver onbespreekbaar.

Merz pakt voortrekkersrol

Met het aankondigen van een ’tienpuntenplan’ over vergaande defensiesamenwerking tussen Duitsland en Oekraïne, onderstreepte Merz maandag de voortrekkersrol die Duitsland in de steun aan Oekraïne inneemt. Volgens het plan zullen de defensieministers van beide landen regelmatig overleg voeren en krijgt de Oekraïense defensie-industrie een eigen vertegenwoordigingskantoor in Berlijn.

Ook wordt er gekeken naar gezamenlijke aankopen van in Oekraïne geproduceerd defensiematerieel om het NAVO-luchtruim te beschermen. Het gaat dan vooral om interceptiedrones. Volgens de Frankfurter Algemeine Zeitung zullen er „voorbeeldprojecten” worden uitgekozen voor de gezamenlijke ontwikkeling en productie van defensiematerieel.