Internationale vredesmacht Gaza: veel aarzeling, weinig toezeggingen

Goed nieuws voor het toekomstplan voor Gaza: „in zekere zin”, zei de Amerikaanse president Donald Trump maandag in The Oval Office, is de gewenste Internationale Stabilisatiemacht (ISF) al „aan de gang”. Trump schetste een beeld van „steeds meer landen” die al meedoen, en „zoveel troepen sturen als ik vraag”. Meer dan 59 landen zullen aan de Stabilisatiemacht bijdragen, aldus de president.

In werkelijkheid zijn deze landen heel wat voorzichtiger met hun toezeggingen dan Trump deed voorkomen. Negentien landen toonden wel interesse in het leveren van troepen, geld of logistiek, maar het grote obstakel blijft de mogelijkheid dat soldaten met Hamas in aanraking komen. Geen enkel land wil betrokken raken bij directe confrontaties met Hamas of de ontwapening van de beweging.

Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken deed vorige week maandag een oproep voor de ISF, die tijdelijk de veiligheid in Gaza moet bewaken. De missie: grenzen bewaken, burgers beschermen, hulp verlenen en Gaza demilitariseren. Washington hoopt tienduizend militairen te verzamelen.

Deze dinsdag organiseren de Verenigde Staten een conferentie in Qatar om de omvang, samenstelling en commandostructuur van de ISF-missie te bepalen. Vijfentwintig landen sturen afgevaardigden.

‘Niet onze taak’

Pakistan behoort tot de landen die wel willen bijdragen, maar geen confrontatie met Hamas willen aangaan. „Als het doel is om Hamas te ontwapenen, dan zijn we daar niet voor. Dat is niet onze taak”, aldus Ishaq Dar, vicepremier en minister van Buitenlandse Zaken.

Indonesië meldde op 14 november al dat het bereid is om twintigduizend militairen te sturen, maar uitsluitend voor gezondheidszorg en wederopbouw – niet voor de demilitarisering.

Ook Cyprus, dat nauwe banden met Israël onderhoudt, toont interesse. Minister Constantinos Kombos (Buitenlandse Zaken) zei op 11 december in een interview met Al-Monitor open te staan voor deelname, maar wil eerst meer duidelijkheid over het mandaat. „Er is nu onvoldoende helderheid over wie er zal deelnemen.”

Tel Aviv en Nicosia versterkten hun militaire samenwerking de afgelopen jaren, met gezamenlijke marine-oefeningen en het gebruik van de Britse militaire basis Akrotiri op Cyprus voor Israëlische herbewapening en verkenningen tijdens de oorlog in Gaza. Toch heeft Cyprus een beperkte militaire capaciteit, mede door de Turkse bezetting van een deel van het eiland sinds 1974. Die spanning bemoeilijkt een eventuele Cypriotische deelname nog verder, zeker als ook Turkije troepen stuurt.

Lees ook

Levert Hamas eerst de wapens in, of trekt Israël eerst zijn troepen terug? Alles hangt af van de volgorde

Ankara lijkt daartoe bereid. Op 9 december lieten Turkse functionarissen weten: „Onze strijdkrachten staan klaar. We hebben alle benodigde eenheden voorbereid. Op het moment dat het bevel komt, kunnen we direct een modulaire eenheid vormen.” Maar de Israëlische premier Benjamin Netanyahu blokkeerde vanaf het begin Turkse militaire betrokkenheid.

Azerbeidzjan gold aanvankelijk als een van de gegadigden, maar trekt zich nu terug zolang de structuur en het mandaat van de ISF onduidelijk blijven. Minister Jeyhun Bayramov (Buitenlandse Zaken): „De vragen die wij stelden zijn niet volledig beantwoord. Daarom is er geen definitief besluit over deelname van Azerbeidzjaanse militairen.”

Hobbels richting fase twee

De ISF maakt deel uit van fase twee van Trumps twintigpuntenplan, die voorziet in de demilitarisering van Hamas, de wederopbouw van Gaza en een Palestijnse interim-regering onder een internationale ‘Vredesraad’, voorgezeten door Trump. De ISF zou moeten helpen bij de transitie naar een hervormde Palestijnse Autoriteit die Gaza gaat besturen.

Maar behalve de stroeve totstandkoming van de ISF zijn er ook andere grote obstakels. Hamas weigert zich te ontwapenen en zegt pas te willen demilitariseren als er een Palestijnse staat komt. Wel meldde The Wall Street Journal dat Hamas in het geheim aan Egypte heeft laten weten dat het bereid is om zware wapens onder toezicht van Caïro te deactiveren.

En fase één is officieel pas afgerond als alle lichamen van Israëlische gijzelaars zijn teruggebracht. Het lichaam van Ran Gvili, de laatste gijzelaar, is nog niet geretourneerd.

Dan zijn er nog de schendingen van het staakt-het-vuren. Volgens nieuwssite Axios reageerden de Amerikanen verontwaardigd dat Israël eerder deze week een Hamas-commandant doodde. Op 29 december bezoekt Netanyahu president Trump in Mar-a-Lago voor verder overleg over het twintigpuntenplan voor Gaza.