Voor stemmen is in geschokt Hongkong opnieuw weinig animo

Ondanks de verwoestende brand in een wooncomplex in het district Tai Po, die eerder deze maand ten minste 159 mensen het leven kostte, ging Hongkong zondag naar de stembus voor de verkiezingen voor zijn parlement, de Wetgevende Raad. Spannend was vooral het opkomstcijfer: sinds China de spelregels bij de Hongkongse verkiezingen naar zijn hand zette, zijn kandidaten die kritisch zijn over het gezag van Beijing uitgesloten van deelname.

Bij de eerste verkiezing onder die nieuwe kieswet, in 2021, stemden veel Hongkongers met hun voeten: slechts zo’n 30 procent kwam toen opdagen, iets meer dan de helft van de keer daarvoor. Dit jaar was de animo niet veel groter: ondanks veel stimulerende maatregelen was de opkomst een uur voor het sluiten van de stembussen 31,4 procent. In 2016, bij de laatste verkiezingen vóórdat Beijing de kieswet liet aanpassen, kwam ruim 58 procent stemmen.

Er was de autoriteiten veel aan gelegen om een lage opkomst te voorkomen. De stembussen bleven extra lang open, tot half twaalf in de avond. In de aanloop naar de stembusgang werden tientallen mensen opgepakt omdat ze hadden opgeroepen de verkiezingen te boycotten of een ongeldige stem uit te brengen. Wie wel ging stemmen, kreeg in het stembureau een bedankkaartje dat kon worden ingeruild voor tegoedbonnen in verschillende winkels, of korting op bioscoopkaartjes.

„Het voelt een beetje als omkoping”, zegt een kiezer die zich Bond noemt tegen de South China Morning Post. Maar hij is zondag toch gaan stemmen. Student Jackie Lam stemt wel met overtuiging, dat vindt ze haar burgerplicht. Ze vindt vooral het beleid voor jongeren belangrijk.

Christopher Yu, een andere kiezer, zegt tegen de krant dat de verkiezingen alleen maar gaan om het vestigen van een opkomstrecord. „Ik heb het bedankkaartje nodig om een halve dag vrij te krijgen van mijn werk.” Nu gaat hij met korting naar de film. „Dat is het enige voordeel van deze hele verkiezing.”

Geen uitstel

Het was de voorbije week even onzeker of de stembusgang überhaupt op de geplande datum zouden plaatsvinden. Op 26 november brak een grote brand uit in zeven woontorens die op dat moment werden gerenoveerd. Daarbij kwamen zeker 159 mensen om het leven, en ontstond veel kritiek op de autoriteiten. Die zouden te laks hebben gereageerd op zorgen van bewoners over de brandveiligheid. Bovendien zette de ramp de schijnwerpers op bredere misstanden in de bouw- en woningsector in het dichtbevolkte Hongkong.

Lees ook

Na de rampzalige brand wil het bestuur van Hongkong kritiek snel de kop indrukken

De campagne werd weliswaar stilgelegd, maar het stadsbestuur besloot dinsdag de verkiezingen toch te laten doorgaan. „De verkiezing van ambitieuze volksvertegenwoordigers is een belangrijke stap op de weg naar wederopbouw”, aldus Hongkongs hoogste bestuurder John Lee.

Bovendien, schreef Tu Haiming – een Hongkongs lid van China’s hoogste politieke adviesorgaan CPPCC – in een recent opiniestuk, zou uitstel van de verkiezingen een institutioneel vacuüm laten ontstaan dat „politieke agitatoren de kans kan bieden om hun verstorende manoeuvres uit te voeren en zo de sociale stabiliteit in gevaar te brengen”.

Gedenkplek

De angst voor zulke onrust zorgt er ook voor dat spontane activiteiten van burgers rond de rampplek in Tai Po steeds meer aan banden liggen. Op de dag van de verkiezingen patrouilleerde de politie massaal in de omgeving van de flats. Vorige week werden vrijwillige hulpverleners al weggestuurd, en verschillende mensen opgepakt die hadden opgeroepen tot een onderzoek.

Mensen verzameld bij bloemen in een park bij het woningcomplex waar ten minste 159 mensen door brand omkwamen; de onafhankelijke kandidaat Allan Wong begroet aanhangers tijdens de verkiezingen.

Zondag werd bekend dat de gedenkplek bij de afgebrande flats, waar een grote bloemenzee is ontstaan, diezelfde avond zal worden ontruimd. Op een aankondiging ter plaatse las een verslaggever van de South China Morning Post dat de herdenking „om middernacht voorbij is”, en dat „ernstige verstoringen” bij de politie zullen worden gemeld.

Andi Chan (74), een bewoner van het getroffen wooncomplex, vindt stemmen belangrijk: „Als we niet meedoen, verzaken we onze verantwoordelijkheid als burgers”, citeert de SCMP haar.

Maar de 73-jarige meneer Law, die met zijn vrouw op tijd uit de brandende flats wist te ontsnappen, is zondag niet naar de stembus gegaan. „Ik ben gewoon niet in stemming”, zei hij tegen een verslaggever van Hong Kong Free Press. „En eerlijk gezegd zijn er ook niet zoveel mensen om uit te kiezen. Ik had er toch al geen hoge verwachtingen van.”

Lees ook

Bij de rampplek in Hongkong verschenen ineens politieke spandoeken