Wat willen D66 en CDA met de belasting op eigenwoningbezit gaan doen?

Het was geen verrassing dat D66 en CDA het in hun formatiestuk over „de geleidelijke afbouw van de hypotheekrenteaftrek” hadden. Beide partijen waren daar in de campagne immers voorstanders van. De grote vraag bleef hoe huizenkopers straks gecompenseerd worden als zij bij afschaffing hun maandlasten zien stijgen.

Het antwoord, zo bleek gisteren uit hun stuk: een ‘terugsluis’ via de inkomstenbelasting. Al blijft de precieze invulling nog onduidelijk, er stond wél een opvallende zin op pagina 16: „Ook bezien we de regelingen rondom de eigen woning als geheel, en moderniseren we deze.”

Deze ‘regelingen’ slaan op de belastingregels die gelden voor het bezitten van een eigen woning. Voor veruit de meeste mensen is dat het eigenwoningforfait – een woord dat je waarschijnlijk vaker gaat horen. Het eigenwoningforfait is een bedrag dat wordt opgeteld bij de inkomstenbelasting van huiseigenaren. Het is een oud basisprincipe (1893!) uit de koker van oud-minister van Financiën Nicolaas Pierson.

Voor de uitleg duiken we de diepte in, stoelriemen vast.

Als eigenaar van je woning ‘geniet’ je van het feit dat je een dak boven je hoofd hebt, terwijl je jezelf natuurlijk geen huur hoeft te betalen. Dat ‘genieten’ zou voortaan als inkomsten gaan tellen, besloot Pierson, en zou dus ook belast worden. Het werd een percentage van de WOZ-waarde, tot grote woede van huizenbezitters. Als goedmakertje beloofde Pierson hen dat zij de kosten en rente van hun hypotheek van de inkomstenbelasting mochten aftrekken. Inderdaad: de hypotheekrenteaftrek.

Lees ook

De hypotheekrenteaftrek: wat gebeurt er als die snel wordt afgebouwd?

Zowel eigenwoningforfait als hypotheekrenteaftrek bestaan nog steeds. Al is vooral het belang van die laatste enorm gegroeid, zeker voor wie een eerste woning gaat kopen. Bij vrijwel alle hypotheken ga je naarmate je verder bent met aflossen minder hypotheekrente betalen (en dus van je inkomstenbelasting aftrekken). De hypotheekrenteaftrek afschaffen raakt daarom de wat oudere huizenbezitter veel minder dan de starter die met een hoge hypotheek een eerste woning heeft gekocht, en nog relatief veel rente betaalt.

Het eigenwoningforfait daarentegen is voor alle huishoudens even hoog (0,35 procent tot WOZ-waardes van 1,3 miljoen euro). Sommige economen zien daar de oplossing: zou het niet veel eerlijker zijn dat percentage voor álle huiseigenaren te verhogen, ook degenen met allang afbetaalde huizen, en met de vele miljarden die dat opbrengt de starter weer te compenseren?

Is dit waar D66 en CDA op hinten in hun agenda-document? Dat wordt afwachten. Voor wie het nog kan volgen en nog meer wil lezen, raad ik in elk geval deze column van Marike Stellinga aan.

Lees ook

De wooncrisis is alleen op te lossen als de geluksvogels een beetje inschikken