Sterke toename van gebruik AI bij overheid, stelt TNO

Binnen de Nederlandse overheid is het gebruik van zogeheten generatieve AI het afgelopen jaar sterk toegenomen, stelt TNO. Deze vorm van kunstmatige intelligentie kan in antwoord op verzoeken van gebruikers geautomatiseerd tekst, beeld, audio of computercode voortbrengen.

In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft TNO in publiek beschikbare informatie geteld hoeveel toepassingen van generatieve AI worden gebruikt door overheidsorganisaties als onder meer gemeenten, provincies, ministeries, politie, rechtspraak, waterschappen en inspecties.

Vond TNO vorig jaar bij de overheidsinstanties nog slechts acht toepassingen van generatieve AI, dit jaar komt het onderzoek tot 81 toepassingen, blijkt uit de vandaag verschenen Overheidsmonitor GenAI. Omdat alleen naar publieke informatie werd gekeken, geven de resultaten van het onderzoek wel een indruk van de groeiende tendens in het gebruik van generatieve AI, maar kan de mate van representativiteit niet worden vastgesteld, zegt een van de onderzoekers.

Uit de studie blijkt dat 37 van de 81 toepassingen deel zijn van de dagelijkse praktijk, terwijl 29 zich nog in de experimentele fase bevinden. De meeste toepassingen troffen de onderzoekers aan bij gemeenten, vooral in de vorm van chatbots die ondersteunen bij informatieverwerking. In een samenwerkingsverband maken 25 gemeenten gebruik van de zogeheten Virtuele Gemeente Assistent GEM, die antwoord geeft op vragen van inwoners.

De meeste toepassingen draaien op modellen uit de Verenigde Staten (van OpenAI, Meta, Microsoft of Google), „wat vragen oproept over de controle, veiligheid en digitale onafhankelijkheid”, schrijft TNO in een begeleidend persbericht. „Overheidsorganisaties erkennen deze afhankelijkheid en onderzoeken actief hoe zij minder afhankelijk kunnen worden van Amerikaanse leveranciers”.