Menselijke vogelgriepvaccins die Nederland insloeg bieden mogelijk goede bescherming, laat nieuw onderzoek zien

12 uren geleden 2

Een vogelgriepvaccin voor mensen waarvan een aantal Europese lidstaten vorig jaar gezamenlijk zo’n 665.000 doses inkochten, biedt waarschijnlijk goede bescherming tegen het virus. Dat blijkt uit een Finse studie die vrijdag in Nature Microbiology verscheen, waaraan ook het ErasmusMC in Rotterdam meewerkte. De prik wekt afweer op tegen meerdere varianten van de vogelgriep die momenteel rondgaan in West-Europa en in de Verenigde Staten. In pluimvee en wilde vogels in Nederland overheerst momenteel de zeer besmettelijke en ziekmakende H5N1-variant.

„Op basis van de hoge antistofrespons die we hebben gemeten in de Finse deelnemers, verwachten we dat de prik kan voorkomen dat mensen ziek worden van de vogelgriep”, zegt viroloog Rory de Vries van het ErasmusMC.

In de studie werd de afweerreactie onderzocht van 39 Finnen die in de zomer van 2024 werden gevaccineerd met Aflunov, het zoönotische griepvaccin van de Australische fabrikant CSL Seqirus. Het vaccin is gebaseerd op een geïnactiveerd vogelgriepvirus van het type H5N8. In 2023 en 2024 had met name de bontindustrie in Finland te kampen met een zware vogelgriepuitbraak. Mensen met een hoge blootstelling aan het virus kregen daarom de mogelijkheid om zich te laten vaccineren. Dat waren voornamelijk werknemers uit de bont- en kippensector, laboranten die met vogelgriepvirussen werken en dierenartsen. Na twee prikken hadden ze zoveel antistoffen dat ze waarschijnlijk volledig beschermd zijn tegen het vogelgriepvirus, laat de studie zien.

‘Geen silver bullet‘

Het vaccin is al veilig verklaard door het Europees Medicijn Agentschap (EMA). Maar net als de prik voor de seizoensgriep wordt ook het vogelgriepvaccin eens in de zoveel tijd aangepast, zodat het bescherming biedt tegen varianten van het virus die op dit moment rondgaan. Of het vaccin nog steeds bescherming biedt, moet dan opnieuw worden onderzocht. De relatief kleine Finse studie laat die werkzaamheid nu voor het eerst zien.

Hoe lang na vaccinatie de afweer aanhoudt, moet nog beter worden onderzocht, zegt De Vries. Ook is nog niet getest of dit vaccin beschermt tegen een ernstige variant die in Cambodja dit jaar al aan acht mensen het leven heeft gekost. „We kunnen met deze studie nog niet zeggen dat we een silver bullet hebben gevonden voor alle soorten vogelgriep.”

De bontindustrie

Is deze studie aanleiding om het vaccin nu ook in Nederland te gaan uitdelen, waarvan er zo’n 51.000 werden ingekocht? „Daar is op dit moment nog geen reden toe”, zegt viroloog Dirk Eggink van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). „Want in Nederland zijn nog geen menselijke besmettingen bekend van de variant die hier nu veel rondgaat in wilde vogels en pluimvee”. De Nederlandse situatie is bovendien onvergelijkbaar met die in Finland, legt Eggink uit, omdat daar nog sprake is van een intensieve bontindustrie. „Als het virus in zoogdieren zoals nertsen of konijnen rondgaat, is het risico op gevaarlijke mutaties groot, veel groter dan in pluimvee. Maar in Nederland hebben we sinds corona geen bontindustrie meer.”

De vaccins hebben wel een houdbaarheidsdatum. „Daarom begint het RIVM binnenkort met gesprekken over de vraag of en bij welke doelgroep dit vaccin eventueel kan worden aangeboden”, zegt Eggink. Daar zal volgens De Vries van het ErasmusMC mogelijk wel een wervende campagne aan vooraf moeten gaan. „In Finland hadden medewerkers uit de pelsdierhouderij weinig interesse in de prikken, ook al wisten ze dat ze werden blootgesteld aan het virus. Dat is belangrijk om te weten voordat je vaccins aanbiedt.”