Kweken embryo’s voor onderzoek dichterbij: Kamer koerst af op meerderheid

Het voorstel van Kamerleden Harry Bevers (VVD) en Jan Paternotte (D66) moet een einde maken aan het huidige verbod, dat sinds 2002 van kracht is. Hun doel: de slagingskans van ivf-behandelingen vergroten.

Nu kunnen onderzoekers alleen werken met embryo’s die overblijven bij ivf-behandelingen, maar die zijn drie tot vijf dagen oud en daardoor ongeschikt voor cruciaal onderzoek naar de eerste dagen na de bevruchting van een eicel door een zaadcel. 

Pijn bij christelijke partijen

Op dit moment slaagt slechts 25 procent van de ivf-behandelingen bij een eerste poging. Tot drie pogingen worden vergoed tot 43 jaar, daarna kost het stellen vaak duizenden euro’s.

Maar er klinkt ook weerstand in de Kamer. Christelijke partijen hebben van oorsprong grote moeite met onderzoek naar embryo’s, omdat zij ook het vroegste begin van het leven graag willen beschermen.

Bovendien zijn conservatievere partijen ook bang voor een hellend vlak op de weg naar bijvoorbeeld ’designerbaby’s’: hoe maakbaar is de mens? Voorstanders wijzen erop dat het uitsluitend gaat om onderzoek, niet om het creëren van kinderen op maat.

Binnenkort wordt er gestemd over het voorstel. Mocht het plan het halen, zou het een hele bevalling zijn. Al drie keer eerder concludeerden wetsevaluaties dat het verbod kon worden geschrapt. Vooral wanneer confessionele partijen deel uitmaken van een coalitie, wordt vaak vastgelegd dat er op medisch-ethisch terrein niets verandert.

’Dan heb je aan ons een hele kwaaie’

Achter de schermen klinkt dat dit wetsvoorstel bovendien weleens aan de formatie verknoopt kan worden. Bij de christelijke partijen heerst grote zorg en juist naar die partijen wordt geregeld gekeken als het gaat over ’constructieve steun’ in bijvoorbeeld de senaat.

CU-leider Mirjam Bikker noemt het voorstel een ’pijnpunt’ en vraagt om ’zelfbeheersing’ bij andere partijen in medisch-ethische kwesties. Ze noemt daarbij de VVD, die deze week een voorstel indiende tegen artikel 23, de vrijheid van onderwijs en ook D66 met dit plan. 

SGP-voorman Chris Stoffer is nog duidelijker: „Als VVD en JA21 aan medisch-ethische kwesties gaan sleutelen, heb je aan ons een hele kwaaie”, waarschuwt hij.

Hij wil niet meewerken aan een kabinet waar een progressieve agenda op medische-ethiek voorop staat. „Dan gaan we stevig ageren tegen dit kabinet en kijken hoe we dat kunnen veranderen. Van ons mag zo’n kabinet dan ook heel snel verdwijnen.”

Debat

De stemming belooft spannend te worden, maar met de steun van progressieve partijen en enkele JA21-leden lijkt een meerderheid in zicht. VVD, D66, GL/PvdA, SP en de Dierenpartij hebben in de senaat ook een meerderheid. Bij JA21 en het CDA zijn medisch-ethische kwesties vrij, dat betekent dat Kamerleden individueel kunnen beslissen over hun stem. Of dat naast JA21 ook bij het CDA gebeurt, is nog maar de vraag. De Kamer debatteert woensdagavond over de kwestie.