Israël hoopt op deelname aan Songfestival, andere landen dreigen met boycot

Terwijl Nederland nog twijfelt of er iemand wordt afgevaardigd, begint op donderdag 4 december de algemene vergadering van het Eurovisie Songfestival. Een van de agendapunten is de deelname van Israël. Oorspronkelijk zou daar in november over worden gestemd, maar die stemming werd geschrapt na het ingaan van het staakt-het-vuren in Gaza in oktober. Doordat er nu geen officiële stemronde plaatsvindt, is de kans op deelname voor Israël aanzienlijk groter geworden.

De Europese Omroepunie (EBU) had die uitzonderlijke stemming eind september aangekondigd vanwege de sterk verdeelde standpunten onder deelnemende omroepen over de oorlog in Gaza en meldingen dat de Israëlische regering actief publieksstemmen . De Nederlandse AvroTros en omroepen in Spanje, Slovenië en Ierland dreigden niet mee te doen als Israël zou worden toegelaten. Duitsland koos juist de tegenovergestelde lijn en kondigde aan weg te blijven bij uitsluiting van Israël.

In Israël is de nationale voorselectie ondertussen al in volle gang. Op 11 november startte HaKochav HaBa (De Volgende Ster), de grootste talentenjacht van het land, die elk jaar van november tot februari loopt – ook al is nog altijd onduidelijk of Israël daadwerkelijk mag deelnemen.

Weinig zorgen in Israël

Bij Israëlische Eurovisie-fans overheerst de overtuiging dat het land gewoon zal deelnemen, ziet Adi Ainbinder (43) uit Holon, die al sinds haar zesde groot fan is van het festival en jaarlijks kijkavonden organiseert. Ook merkt ze dat de mogelijke boycot binnen de Eurovisie-gemeenschap in Israël geen grote rol speelt. „We concentreren ons op de muziek, het zijn vooral de media die erover praten”, zegt ze .

Eurovisie-fan Ron Bozer (31) uit Petah Tikva, die meteen tickets en een hotel in Wenen boekte zodra de datum van het festival in 2026 bekend werd, hoopt dat de organisatie inziet dat het festival juist gaat om verbinden door muziek, en niet om politiek draait. „Vorig jaar was Ierland mijn favoriet, en heb ik op hen gestemd, ook al zijn we niet erg geliefd in Ierland.”

Toch steekt de dreiging van een boycot. „Het voelt als politiek correcte borstklopperij”, zegt Ainbinder. „Het helpt de vrede niet, en het helpt de Palestijnen niet. Het Eurovisie Songfestival is juist een viering waar cultuur en muziek verbinden.”

Nieuwe regels tegen beïnvloeding

Om politieke beïnvloeding tegen te gaan, voerde de EBU dit jaar nieuwe regels in. Publiek mag nog maar tien in plaats van twintig stemmen uitbrengen, artiesten en omroepen mogen niet langer actief deelnemen aan promotiecampagnes, en na drie jaar keren vakjury’s terug in de halve finales om de uitslag minder afhankelijk te maken van publieksstemmen.

De veranderingen volgen op kritiek op Israël tijdens het festival dit jaar in het Zweedse Malmö. De Israëlische kandidaat werd onder meer gepromoot via Google Ads, een billboard op Times Square in New York en oproepen van ambassades om tot twintig keer te stemmen. Andere landen, waaronder Malta, Griekenland, Albanië, Polen, Armenië en Frankrijk, voerden eveneens online stemcampagnes.

Of de maatregelen effect zullen hebben op Israëls populariteit bij het publiek is onzeker. Pro-Israëlische kijkers concentreren hun steun op één inzending, terwijl Israël-kritische stemmen zich verdelen over meerdere landen. Zelfs met tien stemmen per persoon blijft de einduitslag voor de winnaar fifty-fifty verdeeld tussen jury en publiek.

Eurovisiedirecteur Martin Green dat hij hoopt dat het nieuwe systeem „het festival in staat stelt om de soms moeilijke werkelijkheid te erkennen, maar weerstand te bieden aan pogingen om het podium te veranderen in een plek van geopolitieke verdeeldheid”.

Bozer hoopt dat er komend jaar, door het staakt-het-vuren, tijdens het festival minder spanning is rond Israëlische deelname. In Malmö afgelopen editie, durfde hij zijn Israëlische vlag niet buiten de arena te laten zien, vertelt hij telefonisch. „Verschillende mensen die ons met Israëlische vlaggen zagen, scholden ons uit en staken hun middelvinger op. Ik voelde me een buitenstaander, iemand die er niet bij hoorde. Waarom kan iedereen zijn vlag buiten dragen, behalve wij?” 

Boegeroep en publieksstemmen

Tegelijkertijd merkt Bozer dat er ook juist steun is voor Israël. „Toen er bij het optreden van Yuval, een Nova-festivaloverlevende, boegeroep te horen was, wekte dat ook empathie op.” Die steun was terug te zien in de publieksstemmen de afgelopen twee jaar. In 2024 kreeg Israël na Kroatië de meeste publieksstemmen, in 2025 zelfs de meeste publiekspunten van alle landen.

We willen graag onderdeel zijn van Europa, maar het lijkt alsof Europa ons niet meer wil

Ondanks het boegeroep en de potentiële boycot die in de lucht hangt, voelt Ainbinder zich nog steeds verbonden met Europa. „We kunnen veel van Europa leren, zoals hoe de sociale welvaart georganiseerd is. We willen graag onderdeel zijn van Europa, maar het lijkt alsof Europa ons niet meer wil.”

In de talentenjacht HaKochav HaBa wordt de mogelijke boycot niet expliciet genoemd, maar de jury waarschuwt voor „pesten”, „boegeroep” en „haat” op het Eurovisietoneel. Daarom zoekt de show een kandidaat die „mentaal sterk” is.

De deelnemers zijn zowel muzikaal als etnisch gezien divers; de muziek varieert van indie en rock tot soul, de kandidaten zijn Arabisch-Israëlisch seculier of religieus. Volgens Ainbinder heeft zanger Noam Matan de grootste kans: „Na jaren van vrouwelijke kandidaten wil Israël nu weer een man.” Ideaal is een vrolijk, lokaal nummer, „liefst in het Hebreeuws, met [slaginstrument]”.