‘Ik voelde dat ik nodig was in Burkina Faso’

18 uren geleden 4

Pieter: „We hebben elkaar ontmoet in Leontines geboorteland Burkina Faso. Ik werkte daar eind jaren 70 als watermanager voor het adviesbureau Iwaco en Leontine was daar office manager. Zo is het gekomen. In 1984 zijn we getrouwd.”

Leontine: „We kenden elkaar toen al vijf jaar, maar het duurde even voordat we elkaar leuk vonden.”

Pieter: „Ik was zes of zeven maanden per jaar in Burkina voor projecten, de rest van het jaar was ik in Nederland.”

Leontine: „We leerden elkaar beter kennen doordat we als collega’s veel samen deden, ook in onze vrije tijd. En ik ging wel eens mee op veldwerk, om contact te leggen met dorpsbewoners.”

Pieter: „Vanaf 1983 was ik het hele jaar in Burkina en gingen we alleen voor vakantie naar Nederland, waar onze drie kinderen ook zijn geboren.”

Leontine: „In het Havenziekenhuis in Rotterdam, want daar sprak men Frans.”

Pieter: „Onze zoons zijn opgegroeid in Burkina en Mauritanië, waar ik ook heb gewerkt. In 1995 zijn we teruggegaan naar Nederland.”

Integreren

Leontine: „Ik vond het moeilijk om hier te integreren. Pieter was vaak op reis en ik sprak geen Nederlands. Eerlijk gezegd dacht ik dat alle Nederlanders Frans spraken, omdat Nederlandse ontwikkelingswerkers in West-Afrika die taal beheersen. Van een autonome vrouw veranderde ik in een afhankelijke vrouw, ik word weer verdrietig als ik daaraan terugdenk. Ik vond dat moeilijker dan de kou hier. Ik kon niet eens de juffrouw op school verstaan, kon me niet verstaanbaar maken in de supermarkt. Ik voelde me gehandicapt.”

Pieter: „Aan veel problemen kon ik op afstand weinig doen, ook al belden we veel. Ik heb wel geprobeerd om werk te vinden in Nederland, maar dat lukte niet. Ik voelde me af en toe behoorlijk moedeloos.”

Leontine: „Op de avondschool in Rotterdam leerde ik Nederlands, maar niet goed genoeg om een baan te vinden. Bovendien zijn de schooltijden hier zo ingericht dat ik altijd weer kinderen naar school moest brengen en ophalen. En dan waren er nog de zwemles, voetbal en muziekles op verschillende momenten, ik kon tussendoor weinig nuttigs doen. Ik was de enige donkere vrouw in het dorp waar we toen woonden. Gelukkig sprak ik nog te weinig Nederlands om alle meningen om me heen te begrijpen. Als ik naar Nederlandse les ging, hadden de kinderen de sleutel van het huis. Daar bleek men van alles van te vinden, ontdekte ik later.”

Pieter: „Toen we naar Capelle verhuisden, destijds een gloednieuwe wijk waar iederéén nieuw was, ging het beter. Daar kon Leontine een nieuwe start maken.”

Leontine: „Ik vond er mezelf terug. Ik ging werken bij een verzekeringskantoor met een Franstalige afdeling en later vond ik een baan als administrateur en personeelsmanager bij een taalschool. Vervolgens heb ik een coachingsopleiding gedaan en ben ik gaan werken als coach voor docenten en studiebegeleider voor studenten bij het ROC Albeda College in Rotterdam. Daarnaast gaf ik trainingen in interculturele communicatie vanuit mijn eigen praktijk, Karfo Coaching, onder meer voor ontwikkelingsorganisaties.”

Het hele huis van Pieter en Leontine ademt Burkina Faso.

Het geloof speelt een belangrijke rol in het leven van Leontine.

Foto’s Mona van den Berg

Compensatie

Pieter: „Vijf jaar geleden zijn we aan een soort compensatieperiode begonnen. Ik ging met pensioen en Leontine ging zich richten op verbindende communicatietraining in Burkina Faso.”

Leontine: „Ik wilde met al mijn ervaring al heel lang terug naar mijn land. Ik voelde dat ik nodig was in Burkina, dat is ontwricht door terrorisme, interne vluchtelingen en angst. Ik ben vervroegd met pensioen gegaan en werk daar nu aan de opbouw van een nieuwe, geweldloze samenleving. Het is vrijwilligerswerk, ik word er niet voor betaald.”

Pieter: „Sinds 2020 zijn we daar zo’n zes maanden per jaar. We hebben er samen met haar familie een huis ingericht.”

Leontine: „Ik ben nu coördinator en hoofdtrainer van de non-profit-stichting Maison Karfo Ubuntu Non Violence, die gratis trainingen verzorgt in verbindende communicatie. Daarom zie je overal giraffen in ons huis: zij symboliseren een manier van communiceren vanuit empathie, omdat zij een groot hart hebben.”

We gaan proberen deze combinatie van wonen en werken in Burkina en in Nederland zo lang mogelijk vol te houden

Pieter: „We wonen er op een soort compound, waar we een trainingscentrum voor Geweldloze Communicatie willen opzetten voor jongeren, vrouwen en ontheemden, maar ook voor (beleids)ambtenaren en mensen met invloedrijke posities. De stichting Onasku, die ons vanuit Nederland steunt, en de stichting Maison Karfo Ubuntu schrijven nu een projectvoorstel in de hoop financiers te vinden voor de bouw van het centrum.”

Leontine: „We hopen dat de deelnemers door de training vaker kiezen voor verbinding en dialoog en minder voor geweld. Het geloof is daarbij heel belangrijk voor mij. God inspireert mij, omdat Hij ook verbinding wil.”

Pieter: „Ik help Leontine waar ik kan. Ik heb bijvoorbeeld zonne-energie geregeld en fruitbomen geplant. We gebruiken haar vroegpensioen, mijn pensioen en AOW om dit werk te doen. In het voorjaar, als het te heet wordt in Burkina, gaan we een paar maanden naar Nederland en ook rond Kerst en Oud en Nieuw zijn we hier.”

Leontine: „Dan geef ik trainingen in de Benelux, bijvoorbeeld voor het ministerie van Buitenlandse Zaken in Den Haag, maar ook voor het Rode Kruis in Zwitserland.”

Pieter: „En we passen dan veel op de kleinkinderen, doen wat onderhoud aan ons huis en bezoeken vrienden.”

Leontine: „Maar ik ben voornamelijk aan het werk. Mijn kinderen maken zich daar zorgen over, maar het is nu écht de tijd om de vernieuwing in Burkina aan te moedigen.”

Pieter: „We gaan proberen deze combinatie van wonen en werken in Burkina en in Nederland zo lang mogelijk vol te houden.”

Foto’s Mona van den Berg

Leontine Keijzer-Gango (66) studeerde bedrijfseconomie in Burkina Faso. Ze is coach, gecertificeerd Non Violence Communication-trainer en trainer in de Afrikaanse filosofie Ubuntu (‘Ik ben omdat wij zijn’). Ze werkt in de Benelux, Zwitserland en West-Afrika.

Pieter Keijzer (72) deed hts weg- en waterbouw, werkte als watermanager in Afrika en is met pensioen. Samen runnen ze de stichting Maison Karfo, die gratis communicatietrainingen verzorgt in Burkina. Ze wonen afwisselend in Burkina en in Nederland. Ze hebben drie zoons en vier kleinkinderen.

Hun inkomen bestaat uit het vroegpensioen van Leontine en het pensioen en de AOW van Pieter, en bedraagt circa 1,5 keer modaal.

Wat is jullie laatst verstuurde Tikkie?

Pieter: „Ik heb nog nooit een Tikkie verstuurd.” Leontine: „Ik krijg wel eens een Tikkie van een jongere collega en ik weet hoe ik die moet betalen. Maar ik zou niet weten hoe ik er zelf één moest versturen.”

Weekboodschappen of elke dag naar de supermarkt?

Leontine: „In Nederland gaan we elke dag naar de supermarkt, in Burkina ga ik één keer per week naar de markt. Daar verbouwen we namelijk groente in de tuin.”

Wat is jullie laatste grote uitgave?

Twee vliegtickets naar Burkina Faso.

Tweedehands of liever nieuw?

Voor het trainingscentrum in Burkina hebben Pieter en Leontine tweedehands stoelen gekocht uit de boedel van een failliet bedrijf. Voor het huis in Burkina hebben ze meubels van IKEA, maar ze laten ook wel meubels maken in Burkina.

Hoe vaak ruimen jullie het huis op?

Leontine: „In Burkina Faso heel vaak wegens het vele stof. Daar wordt elke dag gedweild. En in Nederland ruimen we op als we bezoek krijgen of als de kleinkinderen zijn geweest.”

Wat was echt een miskoop?

Leontine: „Het trainingsapparaat dat we tijdens corona hebben gekocht en dat nu niets staat te doen in de woonkamer. Toen leek zo’n apparaat fijn, tijdens al dat online werken. Maar toen het na maanden eindelijk werd afgeleverd, was corona voorbij.”

Wie bedenkt wat jullie eten?

Leontine: „Ik meestal. En als ik geen inspiratie heb, vraag ik aan Pieter wat hij wil eten. Dan zegt hij patat of kroket. Dan wordt het dus spinazie of bloemkool, haha!”

Waar geven jullie met schuldgevoel geld aan uit?

Leontine: „Ik koop veel schoenen. Die voorliefde heb ik ontwikkeld toen Pieter veel van huis was en mijn familie ver weg zat. Dan wilde ik iets leuks voor mezelf.” Pieter: „Ik denk dat ze wel vijftig paar heeft. Zelf heb ik twee paar schoenen.” Leontine: „Maar ik koop ze wel altijd in de uitverkoop.”

Waar sparen jullie voor?

Pieter: „Veel van ons spaargeld hebben we geïnvesteerd in Burkina. Bijvoorbeeld in zonne-energie en een waterproject bij het familiehuis. We sparen nu voor een warmtepomp in Capelle.” Leontine: „En voor schoolgeld voor neefjes en nichtjes, zodat ze kunnen gaan studeren en dezelfde kansen krijgen als ik. Dat is in totaal zo’n 1.200 euro per jaar.”