‘FIFA dwong Europese clubs om transfersommen aan Rusland te betalen, ondanks sancties’

Wereldvoetbalbond FIFA heeft verschillende Europese clubs onder druk gezet om transfersommen over te maken voor spelers die uit de Russische competitie zijn weggekocht, ondanks toen al geldende sancties en daaruit voortvloeiende moeilijkheden met financiële transacties richting Rusland. Dat blijkt uit een vrijdag gepubliceerd onderzoek van het journalistieke platform Follow the Money (FTM).

In de eerste maanden van 2022, ten tijde van het begin van de grootschalige Russische invasie van Oekraïne, zijn er bij een FIFA-tribunaal dertien zaken voorgekomen van Europese en Russische clubs die nog geld van elkaar tegoed hadden. De betalingsachterstanden weten clubs aan sancties tegen Rusland: doordat het land is afgesloten van het internationale betaalverkeer konden transacties aan Russische clubs niet doorgaan. Als de clubs toch geld zouden overmaken naar Rusland, dan zouden ze de Europese sancties omzeilen. Toch oordeelde het FIFA-tribunaal dat het geld binnen 45 dagen betaald moest worden, anders riskeerden de clubs een transferverbod in drie periodes.

Lees ook

Het internationale voetbal is slapend de oorlog in gewandeld

PSV

FTM schetst hoe twee Nederlandse clubs zich eveneens moesten melden voor het tribunaal: PSV en SC Heerenveen. De landskampioen omdat het nog miljoenen moest betalen aan Spartak Moskou vanwege de overgang van aanvallende middenvelder Guus Til in juli 2022, de Friezen omdat ze nog geld tegoed hadden uit de verkoop van aanvaller Chidera Ejuke naar CSKA Moskou een maand eerder.

De Eindhovense club had voor aanvang van de transfer uitvoerig onderhoud met de Rabobank, die de transactie namens PSV uitvoerde, over de vraag of en hoe het Til kon betalen. Uiteindelijk stemde de bank toe en werd de deal met Spartak beklonken. Een PSV-woordvoerder legt uit dat de Rabobank zonder problemen aan de eerste betalingstermijn richting Moskou kon voldoen, maar dat daaropvolgende transacties werden tegengehouden.

PSV hield in de correspondentie met Spartak vol dat het wel wilde betalen, maar dat overboekingen naar de club praktisch niet mogelijk waren, omdat de bank die consequent blokkeerde. De FIFA had daar geen boodschap aan en legde PSV een ultimatum op. De woordvoerder van de club zegt dat het transferbedrag daarom op een derde rekening werd gestort. Dat op advies van de Europese voetbalbond UEFA, maar tegen de wens van de FIFA in.

Volgens PSV heeft de Rabobank na het ultimatum van de FIFA een uitzondering gevonden om het bedrag toch op tijd in Moskou te krijgen, „zonder daarmee Europese sancties te overtreden”. „Het blijft vervelend dat Nederlands geld Moskou heeft bereikt, maar dat is wel volgens de regels gebeurd”, aldus de zegsman van de Eindhovense club, die daaraan toevoegt dat Til, een Nederlandse speler, op dat moment zeer ongelukkig was in Rusland en graag wilde vertrekken.

Door de Russische club te betalen, ontliep PSV in elk geval de FIFA-straf om drie transferperiodes geen spelers te mogen kopen. Die sanctie zou ontegenzeggelijk sporen hebben achtergelaten in de sportieve prestaties. Het is onwaarschijnlijk dat PSV in dat scenario zo dominant in Nederland had kunnen zijn als het nu is.

Lees ook

Voetballer Michel Vlap staat open voor een transfer naar Moskou: mag hij die overstap maken en hoe komen de Russen bij hem uit?

Constructies

Verschillende Europese clubs voerden voor het FIFA-tribunaal aan dat de achterstallige betalingen simpelweg geen doorgang konden vinden vanwege de sancties aan Rusland. Zij kregen daarop van de mondiale voetbalbond te horen dat niet alle juridische mogelijkheden waren bekeken. Daarnaast zouden de clubs actief moeten kunnen aantonen dat er geen legale methode was om de betaling aan de Russische club te voldoen.

De Russische clubs kregen vaak gelijk in de FIFA-zaken: niet de sancties zelf, maar het gebrek aan creativiteit bij de Europese clubs voerden de Russen daar steevast aan als reden voor de betalingsachterstanden. Als alternatief stelden ze voor om betalingen via niet-gesanctioneerde banken of driehoek-constructies te laten verlopen, aldus FTM.

Niet in alle zaken kregen de Russen het gelijk aan de zijde. Twee Europese clubs, het Zweedse Djurgardens en Engelse West Ham United, wisten voldoende aan te tonen dat door wetgeving hun betaling aan respectievelijk CSKA Moskou en Zenit Sint-Petersburg niet mogelijk was door Europese en nationale wetgeving.